Όταν κάποιος πεθαίνει, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι… τίποτα! Μην τρέξεις να καλέσεις τη νοσοκόμα. Μην πάρεις τηλέφωνο. Πάρε μια βαθιά ανάσα, στάσου παρών στο μεγαλείο της στιγμής.

Έχει μια βαθιά εύνοια το να βρίσκεσαι δίπλα στο κρεβάτι κάποιου που αγαπάς καθώς κάνει τη μετάβασή του από αυτόν τον κόσμο. Τη στιγμή που αφήνει την τελευταία του πνοή, υπάρχει μια απίστευτη ιερότητα στον χώρο. Το πέπλο ανάμεσα στους δύο κόσμους, ανοίγει.

Είμαστε τόσο απροετοίμαστοι και ανεκπαίδευτοι στο πώς να αντιμετωπίσουμε τον θάνατο, που συχνά αντιδρούμε με πανικό. «Είναι νεκρός!»

Ξέραμε ότι επρόκειτο να πεθάνει, δεν αποτελεί έκπληξη ο θάνατος. Δεν είναι κάποιο πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Είναι πολύ λυπηρό, αλλά δεν είναι λόγος για πανικό.

Αν μη τι άλλο, ο θάνατος του αγαπημένου προσώπου είναι μια αφορμή να πάρεις μια βαθιά ανάσα, να σταματήσεις και να είσαι πραγματικά παρών σε αυτό που συμβαίνει. Αν είστε στο σπίτι, μπορείς να βάλεις τον βραστήρα και να φτιάξεις ένα φλιτζάνι τσάι.

Κάθισε δίπλα στο κρεβάτι και απλά βίωσε την εμπειρία που εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή στο δωμάτιο. Τι σου συμβαίνει; Τι μπορεί να του συμβαίνει; Ποιες άλλες παρουσίες είναι εδώ που μπορεί να τον στηρίζουν στο δρόμο του; Συντονίσου με όλη την ομορφιά και την μαγεία.

Η παύση δίνει στην ψυχή σου την ευκαιρία να προσαρμοστεί, γιατί όσο προετοιμασμένοι κι αν είμαστε, ένας θάνατος εξακολουθεί να είναι ένα σοκ. Εάν πάμε κατευθείαν να “κάνουμε” κάτι, και καλέσουμε το 100, ή τον υπεύθυνο επαγγελματία υγείας της βάρδιας, δεν θα έχουμε ποτέ την ευκαιρία να αφομοιώσουμε το τεράστιο αυτό γεγονός.

Δώσε στον εαυτό σου πέντε λεπτά, δέκα λεπτά, δεκαπέντε λεπτά.

Δεν θα πάρεις ποτέ ξανά αυτόν τον χρόνο, αν δεν τον πάρεις τώρα.

Μετά από αυτό, κάνε το παραμικρό που μπορείς.

Κάλεσε το πρώτο άτομο που πρέπει να κληθεί. Ενέπλεξε όλα τα συστήματα που πρέπει να εμπλακούν, αλλά δέσμευσέ τα στο ελάχιστο επίπεδο. Κινήσου αργά, πολύ αργά, γιατί αυτή είναι μια φάση όπου είναι εύκολο να διαχωριστούν το σώμα σου από την ψυχή σου.

Το σώμα μπορεί να τρέξει προς τα εμπρός, αλλά μερικές φορές η ψυχή μας δεν το προλαβαίνει. Εάν έχεις την ευκαιρία να είσαι σιωπηλός και να είσαι παρών, άδραξέ την. Αποδέξου, εγκλιματίσου, προσαρμόσου σε αυτό που συμβαίνει. Έτσι μετά, καθώς το τρένο θα αρχίζει να κυλάει και όλα όσα συμβαίνουν μετά από έναν θάνατο θα ξεκινήσουν, θα είσαι καλύτερα προετοιμασμένος.

Δεν θα έχεις ξανά την ευκαιρία να μην κάνεις τίποτα, και απλά να ζήσεις την στιγμή.

Πρέπει να το κάνεις τώρα.

Το να είσαι παρών τις πρώτες στιγμές μετά το θάνατο είναι ένα απίστευτο δώρο για τον εαυτό σου, είναι ένα δώρο στους αγαπημένους σου, και είναι ένα δώρο στο άτομο που μόλις πέθανε. Ο νεκρός απέχει ελάχιστα από εσένα αυτή τη στιγμή. Μόλις ξεκίνησε το νέο του ταξίδι στον κόσμο χωρίς σώμα.

Εάν μπορέσεις να διατηρήσεις έναν ήρεμο χώρο γύρω από το σώμα του, μέσα στο δωμάτιο, τότε φεύγει από τον κόσμο αυτό, με τον πιο όμορφο τρόπο.

Πρόκειται για μια υπηρεσία που μπορείς να προσφέρεις, η οποία ωφελεί και τους δύο κόσμους:

τον δικό μας εδώ, και των νεκρών.

Η Sarah Kerr που έγραψε το παραπάνω κείμενο -δες και το βίντεο αν θες-, είναι death doula, βοηθά δηλαδή και στηρίζει τους ανθρώπους και τους αγαπημένους τους, όταν πλησιάζουν προς τον θάνατο. Και να σημειώσουμε όπως η ίδια αναφέρει, ότι το κείμενο αφορά σε αναμενόμενο θάνατο.

Αυτό που με άγγιξε στα λόγια αυτά, είναι η παύση. Ζούμε σε μια εποχή που οι μεταβάσεις από την μια κατάσταση σε μία άλλη γίνονται βιαστικά, διεκπεραιωτικά. Χάνουμε κάτι και στα γρήγορα το αντικαθιστούμε με κάτι άλλο, και ακόμα και στον θάνατο όλα γίνονται με ταχύτητα, και είμαστε περισσότερο στο “κάνω” παρά στο “είμαι”. Αυτή η παύση για την οποία μιλά η Sarah, μας δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε με την σπουδαία αυτή στιγμή του κλεισίματος της ζωής ενός ανθρώπου.

Να τιμήσουμε, να σταθούμε, να παρατηρήσουμε.

Να δώσουμε χώρο στην μετάβαση.

Δεν έχει για μένα τόσο σημασία στο να εστιάσουμε στο μετά, στο πού πάει ο νεκρός μετά από τον κόσμο μας. Αυτό ανήκει στην προσωπική σφαίρα, στην προσωπική κοσμοθεωρία του καθενός. Δεν είναι αυτό το ζήτημα εδώ.

Όμως όπως καλωσορίζουμε μια νέα ζωή στον κόσμο μας με γέλια και χαρές, και όπως και εκεί θα έπρεπε να δίνεται χώρος και χρόνος να τιμηθεί ο ερχομός αυτός και πάλι με μία παύση, μια σιωπή, με την αγκαλιά της μάνας και του πατέρα χωρίς ρολόγια, χωρίς βιαστικά να πάει το μωρό για εξετάσεις και ελέγχους

Έτσι θα έπρεπε να είναι και το δεύτερο πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή του ανθρώπου αυτού: η αποχώρησή του.

Ταιριάζει αυτό και στα μωρά μας που γεννιούνται νεκρά, στις αποβολές μας, στις νεογνικές απώλειες…

Μια παύση, η δύναμη του να είσαι παρών και να τιμήσεις την αποχώρηση, να δώσεις χώρο, χρόνο,

είναι μια ιερή στιγμή αυτή η μετάβαση,

δύο είναι οι πιο ιερές στιγμές της ζωής μας:

ο ερχομός,

και η αποχώρηση.

Αν αντέχουμε, και αν μας ταιριάζει, -γιατί μπορεί να μην αντέχουμε εκείνη τη στιγμή, και μπορεί να μην μας ταιριάζει όλο αυτό, και είναι πολύ οκ-

ας το έχουμε στον νου μας.

Πώς σου φαίνεται εσένα μια τέτοια προσέγγιση;